Zanim zaczniemy szyć…wybierzmy się nad morze

To nie żart, w dzisiejszym odcinku Przyjemnego sZycia zabieram Was nad morze. Nie, tym razem nie na wakacje, ale do wspaniałego miejsca – sklepu z materiałami odzieżowymi i pasmanterią Craftoholic shop. Odpowiem Wam o tym jak dobrać odpowiedni surowiec do naszego projektu. Najczęściej można liczyć na pomoc pań w sklepie, które chętnie doradzą jaki rodzaj materiału będzie odpowiedni dla naszego pomysłu. Warto jednak wiedzieć więcej, aby świadomie projektować, dobierać dodatki, a przede wszystkim aby efekt końcowy był dla nas satysfakcjonujący. Po obejrzeniu filmu zapraszam do poczytania dodatkowych informacji zawartych poniżej. Z takim zastrzykiem wiedzy bez problemu poradzimy sobie w każdym sklepie. Tymczasem  rozsiądźcie się wygodnie 🙂

Oceniając z jakim materiałem mamy do czynienia pomocny okazuje się być sposób prucia ponieważ tkanina „siepie się” i wychodzą z niej pojedyncze nitki a dzianina się pruje przez rozplątanie oczek.

Często dla sprawdzenia pochodzenia włókna podpala się krawędź surowca. Bawełna szybko się  pali a zapach temu towarzyszący przypomina zapach palonego papieru. Nie będziemy przeprowadzać takich eksperymentów w sklepie, ale w domu dla zaspokojenia własnej ciekawości warto to sprawdzić.

Nazwy, z którymi spotkacie się w sklepach pochodzą od nazw splotów lub są to nazwy handlowe. Co jakiś czas pojawiają się nowe określenia. Nie zrażajcie się ich ogromną ilością. Dla nas ważne jest aby sprawdzić skład surowcowy oraz ocenić organoleptycznie właściwości materiału.

Typowe tkaniny bawełniane to płótno, batyst, sztruks, adamaszek, jeans, gabardyna, kreton, popelina, aksamit, frotee, Oxford. Co możemy uszyć z bawełny? Z pewnością koszule, bluzki, piżamy, sukienki, spodnie, ścierki, obrusy, ręczniki, torby oraz wszelkie domowe akcesoria dekoracyjne. Na filmie wspominam również o lnie, który możemy wykorzystać w podobnych projektach. Chciałam dodać jeszcze, że czysty len możemy poznać oglądając próbkę pod światło – posiada charakterystyczne zgrubienia na wątku i osnowie.

Dodatkowo chciałam wspomnieć również o wełnie. Włókna wełniane potrafią przyjąć ilość pary wodnej odpowiadającej 1/3 własnej masy, nie sprawiając wrażenia wilgotnej w dotyku jednoczenie, przez długi czas nie przepuszczają kropel wody, bardzo powoli je wchłaniają. Trudno się spalą więc często są wykorzystywane do produkcji odzieży ognioodpornej. Zagniecenia szybko się rozprasowują, szczególnie przy użyciu pary. Niestety łatwo się kurczą i są podatne na mole. Włókna wełniane spotkać możemy w postaci flaneli, flauszy, muślinu, tweed’u, filcu i tak zwanego boucle. Najczęściej tkaniny te wykorzystuje się do szycia garniturów, kostiumów, swetrów, kurtek, płaszczy.

Efektowne sukienki, bluzki, szale czy rękawiczki możemy stworzyć z szyfonu, żorżety, satyny, organzy czy tafty. Są to tkaniny oparte o włókna jedwabne. Jedwab jest chłodny w dotyku, jednocześnie przez gęstość materiału zatrzymuje ciepło. Wchłania wilgoć jak wełna. Cechą charakterystyczną jest połyskliwa powierzchnia. Niestety jest podatny na odbarwienia (na przykład powodowane przez dezodoranty). W ocenie organoleptycznej przez ściskanie próbki usłyszymy dźwięk podobny do skrzypienia świeżego śniegu.

Włókna sztuczne celulozowe zadebiutowały w roki 1845 kiedy to odkryto pierwszy rozpuszczalny związek celulozy o właściwościach umożliwiających przędzenie włókien. Największe znaczenie mają włókna wiskozowe. Są chłonniejsze niż bawełna i posiadają przyjemny chwyt. Charakteryzują się wysoką odpornością na ścieranie, nie elektryzują się. Niestety silnie się gniotą.

Włókna chemiczne o pochodzeniu syntetycznym pojawiły się sto lat później. Najważniejszym spośród nich to poliester. Była to prawdziwa rewolucja, widocznym znakiem przełomy gospodarczego na rynku włókien syntetycznych była światowa kariera pończoch nylonowych na początku lat 50. Wcześniej tylko w wyższych sferach noszono pończochy jedwabne lub ze sztucznego jedwabiu. W kilka lat później na rynku pojawiły się łatwe w konserwacji dziane koszule nylonowe. Kolejny przełomem było wprowadzenie do na rynek lycry. Poliester w większości przypadkach występuje głównie w mieszankach na przykład z wełną czy bawełną. Materiały na bazie poliestru są odporne na światło i mole, są bardzo wytrzymałe, jednakże elektryzują się, nie są higroskopijne, łatwo się mechacą. Włókna poliamidowe są bardzo odporne na tarcie, rozciągliwe i sprężyste, dzięki czemu mało się gniotą. Posiadają jednak niską odporność wybarwienia na światło słoneczne. Na podobieństwo wełny stworzono włókna akrylowe. Są bardzo sprężyste, nie gniotą się. Niestety nie są higroskopijne, mogą się silnie kurczyć, są bardzo wrażliwe na temperaturę. Dla tych, którzy lubią eksperymenty, włókna sztuczne w procesie spalania topią się w przeciwieństwie do włókien naturalnych.

Warto poznać podstawowe nazwy splotów. Często nazwa pochodzi właśnie od rodzaju zastosowanego w tkaninie splotu. Najprostszym a zarazem najściślejszym połączeniem jest splot płócienny. Charakterystyczne delikatne prążki na tkaninie to efekt splotu rypsowego. Powierzchnia tkaniny tkanej splotem panama składa się z kwadracików. Denim (jeans) jest najbardziej rozpoznawalnym przykładem splotu skośnego. W splocie atłasowym, powierzchnia tkaniny jest gładka, połyskliwa. (więcej w Słowniku pojęć)

Tkanina czy dzianina? Co lepiej sprawdzi się w moim projekcie?

Tkaniny są z reguły trwałe, nie zmieniają kształtu, są mało rozciągliwe, na obciętym brzegu strzępią się. Wykorzystamy je przede wszystkim na płaszcze, kurtki, garsonki, garnitury, sukienki, koszule, bluzki, dekoracje. Dzianiny rządkowe są miękkie, giętkie, bardzo rozciągliwe, elastyczne, podatne na prucie. Zastosujemy je w projektach odzieży, która w konstrukcji nie posiada zaszewek modelujących, modelach typu oversize, odzieży sportowej, wypoczynkowej, bieliźnie. Dzianiny kolumienkowe nie zmieniają kształtu w takim stopniu jak dzianiny rządkowe, są średnio rozciągliwe, nie lecą w nich oczka, gniecie się w niewielkim stopniu. Wykorzystamy je w podobnych projektach co dzianinę rządkową jednakże musimy pamiętać, że uzyskamy nieco inny efekt.

Na początku warto wypróbować nowe formy, czy po prostu poćwiczyć szycie wykorzystując tak zwaną surówkę bawełnianą, zazwyczaj nie farbowana, ani nie bielona, w naturalnym kolorze, nieco sztywna przez pozostałości kleju. Jest ona łatwa w krojeniu, o równomiernej fakturze, a przede wszystkim jest tania.

Z jakimi innymi nazwami mogę się spotkać?

– tafta – cechą charakterystyczną jest osnowa w innym kolorze niż wątek oraz efekt tkaniny mieniącej się przy użyciu jedwabiu

– tkanina tzw. Oxford – dwie nitki osnowy splatają się z jedną nitką wątku w innym kolorze, tworząc wzór w postaci małej kostki, powierzchnia gładka o subtelnym połysku, wykorzystywany przede wszystkim w konfekcji koszul

– żorżeta – podobna do szyfonu jednak jest bardziej szorstka w dotyku, posiada wyrazistą, ziarnistą fakturę, jest bardziej podatna na drapowanie i marszczenie. Z żorżety szyje się przeważnie eleganckie sukienki i bluzki o luźniej, miękko opływającej sylwetkę linii.

– gipiura – nazwa tkaniny z mieszanek włókien, w której jeden ze składników włókna zostaje wytrawiony czyli usunięty. Dzięki temu powstaje koronkowy wzór – grube wzory na prześwitującym tle

– batyst – cienka tkanina bawełniana, lniana lub bawełniano-poliestrowa o splocie płóciennym, używana jako materiał sukienkowy, bluzkowy, bieliźniany i do produkcji wkładów odzieżowych.

– boucle – charakterystyczna tkanina z pęczkami i supełkami powstałymi z pętelek tworzonych przez nitki osnowy

– lama – tkanina o metalowych nitkach wątku, dzięki którym materiał mieni się i połyskuje

– szyfon – bardzo delikatna tkanina o splocie płóciennym, używana na bluzki, sukienki, apaszki, stroje wieczorowe, nie nadaje się na dopasowane stroje; zaleca się łączenie szyfonu z podszewką z tkanin bardziej stabilnej

– kresz – tkanina o załamującej się powierzchni

– kora – tkanina bawełniana poddana miejscowemu działaniu ługu sodowego, dzięki któremu powierzchnia staje się marszczona

– jodełka (określenie splotu, wzoru najczęściej w tkaninach wełnianych) – o charakterystycznym splocie łamanym, nitki osnowy i wątku często różnią się od siebie kolorem, używana do konfekcji kostiumów garniturów, płaszczy

– frotte – tkanina o węzełkowatych i pętelkowatych nitkach wątku, powierzchnia jest nierównomierna

– gabardyna – tkanina o widocznym splocie skośnym, stosowana na kostiumy, garnitury i płaszcze

– dzianina interlockowa – bardzo rozciągliwa, stosowana na sukienki, bluzki, koszulki

– organza – przeźroczysta, sztywna tkanin, o ziarnistej fakturze i jedwabistym połysku; o splocie płóciennym, wykorzystywana na sukienki i bluzki; pierwotnie wytwarzana z jedwabiu; pozwala na stworzenie bufiastych rękawów, falban i obfitych marszczeń.

– organdyna – zazwyczaj matowa, przeźroczysta, sztywna o szorstkim chwycie, produkowana przeważnie z bawełny lub poliestru lub mieszaki tych włókien, nadaje się na bluzki, koszuli, sukienki, jest odpowiednia na rozłożyste spódnice oraz rozszerzane rękawy i bufki

– tafta – tkanina z jedwabiu naturalnego lub sztucznego o splocie płóciennym, lekko prążkowana dzięki grubszej nitce wątku, używana na podszewki i stroje wieczorowe

– etamina – delikatna tkanina o splocie  gazejskim, używana na sukienki, bluzki i koszule

– popelina – posiada wyraźne poprzeczne prążkowanie

– drelich – szczególnie gruba i wytrzymała tkanina o splocie skośnym lub jodełkowym, używana do produkcji odzieży roboczej

– jeans – charakterystyczne ukośne prążki na prawej stronie, tkanina mocna, trwała, odporna na ścieranie; konieczna jest dekatyzacja czyli zmiękczenie poprzez pranie, należy uważać na możliwość farbowania

– chino – posiada drobną, prążkowaną fakturę, sztywny chwyt i gładką powierzchnię. Jest wytrzymały i odporny na tarcie, dobrze zachowuje formę, świetnie nadaje się na spodnie, spódnice czy  mniej formalne garnitury

– trykot – trykot należy do dzianin kolumienkowych, szyje się z nich bieliznę, stroje kąpielowe, ubiory sportowe oraz stosuje jako podszewki; mają gładką powierzchnię są bardzo lekkie

– welur – może być wytwarzany zarówno w procesie tkania jak i dziania; miękka, wysoka okrywa włosowa na wierzchu i gładki spód, miękki chwyt; pluszowe powierzchnie nie mechacą się, jest elastyczny (dotyczy weluru dzianego, tkany jest nierozciągliwy); podczas szycia wymaga zastosowania elastycznych szwów; welury dziane wykorzystuje się na kostiumy, bluzki; tkane do dekoracji wnętrz ponieważ są znacznie cięższe

– tkaniny dwuwarstwowe – wyróżniamy w nich dwie warstwy osnowy i dwie warstwy wątku, tworzą jakby oddzielne tkaniny połączone w procesie tkania. Otrzymujemy w ten sposób większą grubość, gęstość, trwałość, plastyczną powierzchnię i materiały o dwóch różnych deseniach po prawej i lewej stronie.

– wyroby ażurowe – wykazują mniejsze lub większe prześwity powstałe w wyniku szydełkowania, dziergania, haftowania, dziania lub tkania ręcznego lub maszynowego

– tkaniny z membraną – wykazują się wysoką wodoodpornością, przy jednoczesnej dobrej przepuszczalności pary

…..Nie zapominamy również o dodatkach. Ważnym elementem są wkłady oraz podszewki. Istnienie wiele rodzajów wkładów i sądzę że poświęcimy wkrótce na ten temat osobny artykuł. Warto wiedzieć że mamy do wyboru przede wszystkim wkłady tkaninowe, zachowujące się jak tkanina, używa ich w konfekcji odzieży z średnich i ciężkich materiałów. Wkłady dzianinowe, które są gładkie i elastyczne. Podszewka powinna podnoście wartość użytkową odzieży i poprawiać jej wygląd. W roli podszewki możemy wykorzystać taftę lub satynę. Unikałabym podszewek z włókien sztucznych, sztywnych, nie przepuszczających powietrza.

Na koniec jeszcze spis najczęściej spotykanych skrótów oraz symboli dla nazw włókien:

Roślinne:

CO-bawełna

 LI-len

CC-włókna kokosowe

Zwierzęce:

WO-wełna
WV-żywa wełna*nazwą tą określa się wełnę pochodzącą z żywej owcy, wyroby z żywej wełny muszą się składać z włókien używanych po raz pierwszy i poddanych procesom obróbki koniecznej wyłącznie do produkcji danego towaru

WL – lama
WK – wełna wielbłądzia
WN – wełna królicza
WA – angora
WM – mohair
WS – kaszmir
HR – sierć bydlęca
HS – włosie końskie
HZ – wełna kozia
SE – jedwab morowy (nazwa od jedwabnika morowego)
ST – jedwab dębowy, tuszowy (nazwa od dziko żyjącego jedwabnika dębowego)

Włókna chemiczne z polimerów naturalnych

CV – wiskozowe
LA – gumowe

Włókna chemiczne z polimerów syntetycznych:

EL – elastyczne
PAN – poliakrylowe
PA – poliamidowe
PES – poliesterowe
PVAL – winylowe

Włókna chemiczne z tworzyw nieorganicznych:

GF – szklane
CF – węglowe
MTF – metalowe

Polecam post o tym jak prać nasze ubrania, który znajdziecie TUTAJ

Zobacz jako pokaz slajdów

źródła:
BAUGH GAIL, Encyklopedia materiałów odzieżowych, Wydawnictwo Arkady, 2011
MICHAŁOWSKA MARTA, Leksykon włókiennictwa, Krajowy Ośrodek Badań i dokumetacji zabytków, 2006
SAMEK PAULINA, Krawiectwo. Materiałoznastwo, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1999

Pozdrawiam MJ