„Więc chodź pomaluj mój świat…” – o znaczeniu koloru w projektowaniu

Podjęłam temat koloru w projektowaniu ubioru ponieważ obserwuję od dłuższego czasu, że ma on ogromny wpływ na charakter kolekcji oraz na wybory konsumentów. Tezę tą potwierdza literatura, która powołuje się na badania przeprowadzone na rynku. „Ludzie intuicyjnie, emocjonalnie, a nawet fizycznie reagują na barwy. Biel może sprawić, że poczujemy chłód; żółty jest słoneczny i przyjazny(…) gorące, mocne barwy przyśpieszają bicie serca.”[1] Artyści z różnych okresów uważali, że kolor to podstawowy środek oddziaływujący na odczucia estetyczne.

Czynnikiem, który wywołuje w naszej psychice wrażenie barwne jest światło. Jak donoszą naukowcy, ludzkie oko potrafi rozróżnić około 350 000 barw (choć niektórzy twierdzą, że kolory są dwa – ładny i brzydki :)). Nie wszystkie posiadają swoje nazwy. Często określamy je za pomocą znanych nam pojęć (nazwy zwierząt, kwiatów, warzyw, słodyczy, przypraw, minerałów itd.). Opisujemy ich charakterystykę poprzez odcień, jasność i nasycenie. Koło barw, którym często się posługujemy zawdzięczamy J.W. Goethemu, a Issac Newton dokonał rozszczepienia światła w pryzmacie na 7 barw widma. Jacques-Christophe Le Blon badał zaś zależności pomiędzy barwami podstawowymi a pochodnymi. W pracy projektanta trudno byłoby określać kolory opierając się na skojarzeniach, o których wspomniałam wcześniej. W przemyśle tekstylnym i odzieżowym stosuje się systemy PANTONE i SCOTDIC, które opracowane zostały przez Alberta Munsella. „Metoda Pantone opiera się na precyzyjnym wyznaczeniu sześciocyfrowych numerów, wskazujących miejsce barwy na kole barw (dwie pierwsze cyfry) i jej jasność według skali od czerni do bieli (kolejne dwie cyfry) oraz nasycenie (ostatnie dwie cyfry).”[2] Posługiwanie się tym system pozwala na precyzyjne określenie koloru podczas wymiany informacji na temat projektu.

Ilustracja pochodząca z portalu WGSN, przedstawiająca przykładowe zestawienie kolorystyczne na podstawie PANTONE

Odbiór kolorów przez jest uzależniony od wielu czynników, między innymi światło orazwrażliwość na barwy wynikające z osobistych doświadczeń.

Kiedy rozpoczyna się pracę nad projektem należy wziąć pod uwagę dla kogo i na jakąporę roku przygotowywany jest ubiór. Jesienna oraz zimowa aura wywołuje potrzebę zachowania ciepła, dlatego najczęściej wybierana jest wtedy odzież w barwach ciepłych lub ciemnych. Kolory jasne, pastelowe są popularne wiosną i latem.

Otoczenie znacznie wpływa na odbiór sylwetki. „Kształty w kolorach czarnych i jaskrawych ostro odcinają się od tła w średnim walorze, ale w kolorach białym, szarym i w barwach złamanych zatracają wyrazistość konturów.”[3] Projektowanie dla grup zawodowych zdominowane jest przyjętymi zasadami (np. w ubiorach służb drogowych – elementy odblaskowe).

Wybór palety barw zależny jest również od społecznych konwenansów wynikających z przypisywanych kolorom symboli. „Na zachodzie zieleń na ogół kojarzona jest ze zdrowiem, ale  w niektórych regionach uważana jest za kolor przynoszący pecha. Indyjskie panny młode noszą czerwone, a nie białe stroje. W Chinach to raczej biel, nie czerń, jest symbolem żałoby.”[4] Co więcej nauka potwierdziła oddziaływanie barw na psychikę, doprowadziło to do powstania nowego sposobu leczenia barwą – chromoterapii. Poniżej przedstawiam Wam ciekawe zestawienie symboliki kolorów oraz ich właściwości i związków z funkcjonowaniem organizmu człowieka na podstawie książki „Podstawy projektowania odzieży” Ewy Fałkowskiej-Rękawek.

Bardzo istotne jest sąsiedztwo koloru, w którym występuje. W zależności od otaczających go barw, kolor matowy może nabrać blasku, a mocny – wydawać się przygaszony. To tak zwany relatywizm barw.

Zdarza się, że główną rolę w ubiorze odgrywa akcent kolorystyczny, który zajmuje stosunkowo małą płaszczyznę jednakże to właśnie on przyciąga wzrok. Harmonia barw ma szczególne znaczenie, gdy muszą one podkreślać typ urody (koloryzację skóry, oczu i włosów). „Czynnikiem decydującym o harmonii barw (…) jest ich „wspólnota temperaturowa”[5]

Kolor pomaga kreować sylwetę poprzez odpowiednie zestawienia barwne oraz złudzenia optyczne. Wykorzystanie różnic walorowych ułatwia skoncentrowanie uwagi na partiach, które są naszym zdaniem atrakcyjne. „Osoby ubrane na jasno wydają się większe, tęższe natomiast ubrane na ciemno – smuklejsze. Na tej zasadzie stopy w białym obuwiu wydają się większe niż w czarnym.”[6]

Wybierając surowce, z których ma powstać ubiór warto zwrócić uwagę na trwałość kolorów. Czasem może on spierać się lub blaknąć.

Dzięki analizie i prognozowaniu kolorów przez specjalistów, projektant jest w stanie ocenić jakie ubiory będą pożądane na rynku w kolejnych sezonach. Dostępne są specjalistyczne wydawnictwa z trendami oraz portale internetowe, które porządkują informacje o tendencjach z całego świata. Na wybory konsumentów mają wpływ nie tylko osobiste preferencje, ale również tło społeczne i kulturowe.

„Na przykład w latach 80. XX wieku wielu konsumentów świadomych było szkód, jakie chemiczne barwniki powodują w środowisku i budziło to ich zaniepokojenie. Progności kolorów przestrzegali firmy farbiarskie, by koncentrowały się raczej na barwnikach naturalnych i sposobach ich otrzymywania. I rzeczywiście, wkrótce pojawiła się moda na stonowane, „naturalne” kolory oraz ubrania szyte z tkanin niebarwionych i niebielonych.”[7]

Analizy prowadzone są na długo przed wprowadzeniem ubiorów do sprzedaży. Jest to związane z czasem jaki potrzebny jest na przygotowanie projektu oraz produkcję. Jedną z marek, która kładzie duży nacisk na znaczenie koloru w projektowaniu jest Benetton. Swój sukces zawdzięczają szybkim dostawą dzianin w pożądanych kolorach. Firma ta wydaje również czasopismo „Colors”.[8] Wszelkie dodatki krawieckie również wybiera się zgodnie z przyjętymi przez firmę wzornikami.

Wzornik kolorów nici

W swojej działalności na blogu sukcesywnie, z każdą kolejną stylizacją opisywać będę kolory pozytywnie wpływające na odbiór sylwetki w zależności od jej preferencji. Często inspiruję się tendencjami jednakże ostateczny charakter projektom nadaje osobowość oraz potrzeby modela. Zabawy z kolorem pomagają w kreowaniu naszego wizerunku. Dzięki niemu komunikujemy się z otoczeniem, często podświadomie.

[1]  Jones Sue Jenky, Moda. Projektowanie, wyd. Arkady 2007, s.112
[2] Ibid., s.118
[3] Czurkowska Maria Halina, Ulawska-Bryszewska Irena, Rysunek zawodowy, WSiP 1972,  s.322
[4]  Jones Sue Jenkyn, op.cit., s.112
[5] Fałkowska-Rękawek Ewa, Podstawy projektowania odzieży, WSiP 2000, s.62
[6] Czurkowska M. H., Ulawska-Bryszewska I., op.cit., s.316
[7]  Jones Sue Jenky, op.cit, s.118
[8]  Jones Sue Jenky, op.cit, s.119

Pozdrawiam MJ