Portmonetka

Na drobne, na klucze, na wszystko co może zgubić się w damskiej torebce – mała, kieszonkowa, kolorowa portmonetka z pewnością się sprawdzi. Zastanawialiście się kiedyś skąd wzięła się portmonetka?

Nazwa sugeruje powiązania z francuskim słowem porte-monnaie, gdzie słowa te zapisane osobno oznaczają porter – nosić i monnaie – moneta. Podobnie ma się sytuacja z portfelem, którego nazwa pochodzi od portefeuille i sugeruje noszenie banknotów. 

Jak to się zaczęło? W 1991 roku dwóch alpinistów odkryło ludzką mumię, uznaną za najstarszą w Europie. Ze względu na miejsce odkrycia, czyli w Alpy Ötztalskie, nasz nieznajomy zyskał pseudonim Ötzi. Badacze oszacowali, że żył około 3300 lat p.n.e. Wśród zabezpieczonych akcesoriów znalazła się również sakwa, która zamocowana była wewnątrz pasa. Została wykonana ze skóry cielęcej a wewnątrz znaleziono narzędzia. Starożytne egipskie hieroglify również sugerują wczesne zastosowanie sakiewek. Starożytni Grecy używali skórzanych toreb zwanych byrsa jako torebek na monety. Rzymskie kobiety używały torebek sieciowych – łaciński termin reticulum (oznacza sieć) odrodził się w latach 90. XIX wieku.  

W średniowieczu, zalążkiem znanej dziś portmonetki był okrągły kawałek skóry związywany sznurkiem na górze. Był również noszony do paska i mieścił niewielkie przedmioty takiej jak monety. Pod koniec epoki zaczęły pojawiać się elementy metalowe w formie ramki.  W Suffolk w Anglii odnaleziono bogato zdobione zapięcie od torby pochodzące prawdopodobnie z VI w. z kurhanów Sutton Hoo. Stanowiło wierzch skórzanego pokrowca. Skóra uległa rozkładowi, ale wraz z pokrywką znaleziono frankońskie monety. 

Przenosimy się do XV w. Jeżeli ubranie nie miało kieszeni, przy pasie noszono sakiewki. Przedstawione na fotografiach poniżej sakwy wykonane są z wytłaczanej skóry z żelaznym zapięciem oraz z wytłaczanego aksamitu również z żelaznym zapięciem (oba egzemplarze znajdują się obecnie w Metropolian Museum w Nowym Yorku). 

Najbardziej zabawne i wyrafinowane portmonetki z XIV i XV wieku powstały jako prezenty dla kochanków, ozdobione alegorycznymi scenami i mottami. Pod koniec XVI do początku XVII wieku małe sakiewki były symbolami statusu kobiet. Małe, haftowane torebeczki wypełnione były płatkami róż, przyprawami i ziołami, aby ukryć zapach ciała i zabezpieczyć się przed zarazkami (uważano, że przenoszono je w nieprzyjemnych zapachach). W późnym renesansie nastąpił rozwój torby wieczorowej. Mężczyźni i kobiety nosili płaskie torby, w których trzymano żetony do gry i monety do hazardu. Dna toreb zostały ozdobione herbami służącymi do identyfikacji.  W XVIII wieku ubiór kobiecy stał się bardziej smukły przez co również portmonetka przybrała kształt małej sakwy na pasku noszonej na nadgarstku. Kolejne przykłady pochodzą z XIX wieku. Portmonetki były wykonywane często na szydełku. Na ramce prawdopodobnie zostało uwiecznione imię i nazwisko właściciela.

Czas napisać ciąg dalszy historii i uszyć własną portmonetkę. 
W tym odcinku dowiesz się:

– jak przygotować szablon na portmonetkę i go modelować
– jak można wykorzystać półstopkę przy naszywaniu wypustki
– co zrobić aby łuki zachowały swój kształt
– jak zamocować bigiel przeznaczony do ręcznego przeszycia

SZABLON DO POBRANIA
PDF

Zobacz jako pokaz slajdów

W projekcie wykorzystałam tkaninę bawełnianą z nadrukiem oraz pikowaną tkaninę typu Oksford

Pozdrawiam MJ

Źródła informacji oraz fotografii:
– Naturalistyczna rekonstrukcja Ötzi – Południowotyrolskiego Muzeum Archeologii (fragment)-  fot. Thilo Parg
– Ötzi , informacje dodatkowe: http://www.iceman.it/en/clothing/
– Zapięcie torby z Suffolk   –  fot. Rob Roy 
– Boucher Francois, Historia Mody. Dzieje ubiorów od czasów prehistorycznych do końca XX w., Arkady 2012, s.166
 – Portmonetki z XIX wieku pochodzą ze strony The Metropolitan Museum of Art 
– https://www.loveyourleather.ca/leather-blog/history-of-purses/
– https://fashion-history.lovetoknow.com/fashion-accessories/fashions-handbags-purses
– https://bellatory.com/fashion-accessories/FashionHistoryPursesHandbags