Słownik pojęć

Źródła definicji i obrazów znajdują się w zakładce Biblioteczka

ANTROPOMETRIA – (z grec. anthropos = człowiek + metreo = mierzę). Jest  to zespół technik i metod pomiarowych umożliwiających badanie cech wymiarowych człowieka i ich zmienności w rozwoju ewolucyjnym. Antropometria zajmuje się pomiarami części ciała ludzkiego.

DODATEK KONSTRUKCYJNY – zwany też luzem odzieżowym, to różnica między wymiarami odzieży a wymiarami ciała.

DYPLOMANTKA – płaszcz w stylu męskiej marynarki, wcięty w talii, z wyłogami, jedno- lub dwurzędowy.

FORMA KONSTRUKCYJNA – to uproszczony kształt części powierzchni wyrobu odzieżowego na górną lub dolną część ciała. Forma konstrukcyjna powstaje przez połączenie wyznaczonych odcinków konstrukcyjnych liniami prostymi, łamanymi i krzywymi. W ten sposób zostaje wyznaczona linia konturowa formy

HAFTKI – stosuje się do zapięć krytych. Składają się z dwóch części: haczyk(konik) i uszko(pętelka, „kobyłka”). Haczyk umieszcza się za krawędzią zapięcia, uszko nieco wysuwa przed krawędź. Przyszywa się je gęstym ściegiem. Występują również na specjalnych, wąskich taśmach, tworzących gotowe zapięcie.

KONSTRUKCJA ODZIEŻY – to przeniesienie wymiarów antropometrycznych w postaci odcinków konstrukcyjnych z trójwymiarowej bryły ciała ludzkiego, na dwuwymiarową płaszczyznę.

LAMOWANIE – wykańczanie brzegów materiałów i krawędzi obwódką z pliski skośnej lub tasiemką. Lamowanie służy do wykończenia odzieży od strony zewnętrznej i wewnętrznej, po liniach prostych i owalnych.

Lamówkę można przyszyć za pomocą pomocniczego „lamownika”, który pomaga zszyć równocześnie z obu stron.

LAMÓWKA – Lamówki są paskami materiału ciętymi po skosie. Służą do wykańczania brzegów ubioru, podkreślenia konturów poszczególnych elementów lub, ujęte w szew, tworzą ozdobne wypustki. Lamówce można nadać plastyczną formę, wprowadzając w jej środek sznureczek o okrągłym przekroju.

Lamówki z materiału są zawsze krojone po skosie  ponieważ zapewnia to największą elastyczność podczas odszywania brzegów prostych, jak i zaokrąglonych.
Przeznaczenie lamówek zależy od sposobu ich złożenia:
– pojedynczo (przez środek) złożone – mogą być ujmowane w szwy ubioru, tworząc wypustki
– podwójnie złożone – mogą zostać naszyte bezpośrednio na materiał podstawowy jak i elementy dekoracyjne
– potrójnie złożone – służą do odszywania (wykańczania) otwartych brzegów
Na lamówki można stosować materiały z różnych włókien i ich mieszanek, najlepiej do tego celu nadają się materiały ściśle dziane lub tkane, ponieważ są stabilne i podczas krojenia najmniej się strzepią.

OBRĘB – rodzaj szwu brzegowego. Strzępiący się brzeg materiału należy złożyć do lewej strony na szerokość 0,5. Następnie złożyć ponownie na szerokość 0,6-0,7 cm. Przestębnować wzdłuż pierwszego załamania materiału.

OBSADZENIE – element wykańczający brzeg materiału.

PASMANTERIA – fr.passementerie, dawniej PASAMONY – gładkie lub wzorzyste wyroby włókiennicze, zwykle w formie taśm, sznurków, plecionek różnej szerokości, przekroju, grubości, najczęściej z jedwabiu i nici metalowych, rzadziej z wełny, bawełny, lnu, czasem z włosia zwierzęcego czy z wielbłądziej sierści, obecnie przeważnie z włókien chemicznych. Wyrabiano je już w starożytności – taśmy i paski wzorzyste w Egipcie między 2900-1700 l.p.n.e., potem na Krecie, w Babilonie i Grecji; borty w Persji ok. 1500-1000 l.p.n.e., Asyrii ok.XII-IX w.p.n.e., w kręgu hetyckim i aramejskim ok. IX-VIII w.p.n.e.; szerokie borty w Egipcie V-VI w. Wzorce te wzbogacono w cesarstwie bizantyjskim. Średniowiecznie pasamony europejskie o szczególnej, wyszukanej technice tkackiej były importem z Bizancjum lub tkano je wg wzorców bizantyjskich w różnych ośrodkach niemieckich, flandryjskich, angielskich i włoskich(XII-XIV w.). Rozwój pasamonictwa i znaczne rozszerzenie asortymentu wyrobów datuje się od I połowy XVII w., a jego ogromne wzbogacenie następuje w XIX w. na skutek zmechanizowania produkcji. Używane do wykańczania, lamowania, ozdabiania odzieży, bielizny, szat liturgicznych, tkanin dekoracyjnych, zasłon, obić ściennych i meblowych. Do pasamonów należą m.in. tasiemki, krajki, frędzle, wstążki, sznurowadła, plecionki, wisiorki z nici lub koralików do wykańczania wiązań i troczków oraz sztuczne kwiaty. Obecnie również nazwa sklepu z tymi wyrobami.

PLISOWANIE – układanie materiału w fałdy, przeważnie w regularnych odstępach i według określonego schematu, w celu uzyskania efektu obszerności i/lub nadania faktury.

PODSZEWKA – lekki materiał wszywany po wewnętrznej stronie odzieży w celu osłonięcia szwów i poprawy komfortu noszenia.

POMIARY ANTROPOMETRYCZNE – dokonywane są za pomocą specjalnych przyrządów z dużą dokładnością. Obejmują wiele różnych szczegółowych pomiarów i są wykonywane na dużej liczbie osób. Z pomiarów antropometrycznych korzystają konstruktorzy odzieży, obuwnicy, modyści. Są również wykorzystywane w przemyśle meblarskim, budownictwie, komunikacji – wszędzie tam, gdzie wymiary człowieka mają wpływ na wielkość lub rozmiar produktu finalnego. Pomiary te pozwoliły na wyodrębnienie grup typologicznych (A,B,C,D) dla kobiet i mężczyzn oraz grup modelowych (II, III, IV) dla dzieci i młodzieży.

POMIARY KRAWIECKIE – są to pomiary wykonywane w taki sam sposób jak pomiary antropometryczne, ale z mniejszą dokładnością. Obejmują tyle te pomiary, które są potrzebna do konstruowania form odzieży dla określonej osoby.

SATYNA – franc. satine (jedwabny, błyszczący, gładki), nazwa tkanin o splocie atłasowym, gładkiej powierzchni i dobrze się układającym. Używane na sukienki, bluzki, podszewki i bieliznę pościelową. Wyrabiana od średniowiecza w Niderlandach, co najmniej od XVII w. we Francji, potem też w innych krajach Europy.

SPLOT ATŁASOWY  – gładka, połyskliwa powierzchnia, która jest wynikiem długich przeplotów. Są zazwyczaj miękkie i pięknie się układają. Nazwy „atłas” czy „satyna” nie określają rodzaju użytych włókien, tylko rodzaj splotu. Tkaniny atłasowe i satynowe mogą być produkowane z różnych włókien.

SPLOT PŁÓCIENNY – punkty splotu stykają się ze sobą ze wszystkich stron. Nitki nie tworzą luźnych przeplotów, a powierzchnia tkaniny ma regularną, delikatną fakturę. W splocie płóciennym może powstawać faktura prążków – jest to tzw. splot rypsowy. Przykłady: batyst, flanela, gaza, muślin, organdyna, organza, płótno, szyfon, woal, żorżeta.

STĘBNÓWKA – to linia szwu umieszczona z pozostawieniem zapasu linii dekoltu, talii, bioder, która zabezpiecza tkaninę przed rozciąganiem.

SZABLON ODZIEŻOWY – to forma modelowa, w której uwzględniono dodatki na szwy i podwinięcia.

SZORTY – krótkie spodenki, często bywają obcisłe.

SZYFON – franc. chiffon (szmata, ścierka), bardzo delikatna tkanina o splocie płóciennym, wykonana z nitek krepowych, często wytaczana, używana na bluzki, sukienki, apaszki i stroje wieczorowe. Cechy: przezroczysty i niezwykle lekki, miękki chwyt. Szyfony z włókien poliestrowych w przeciwieństwie do jedwabnych nie gniotą się. Wady: niska wytrzymałość, łatwo rozchodzi się na szwach, nie nadaje się na dopasowaną odzież.

TAŚMA CENTYMETROWA – to pasek tkaniny z powłoką z tworzywa sztucznego o szerokości 1,5 do 2 cm i długości od 1,5 do 2m. z zaz

naczoną po obu stronach (w przeciwnych kierunkach) podziałką centymetrową.

TRENCZ – luźny płaszcz na każdą pogodę, najczęściej dwurzędowy, z szerokimi wyłogami, przewiązywany w talii; charakterystycznymi elementami wykończenia są naramienniki i karczek wszyty w szwy boczne.

 

ZAKŁADKA – jest to płaska, leżąca, zszyta, jednostronna fałdka o różnej szerokości (od 0,3-3,0 cm i więcej).

2 komentarze

  • ~katka

    Jeśli w tkaninie o splocie płóciennym na skutek dużego zagęszczenia jednego układu nitek powstają prążki, to nie znaczy że zmienił się splot. Tkanina upodabnia się do rypsowej, ale nie ma splotu rypsowego. To nadal jest splot płócienny.

    • myou

      Oczywiście uwaga jest słuszna, dlatego wspomniałam o tkaninie rypsowej przy okazji opisu splotu płóciennego. Określenie “splot rypsowy” zasięgnęłam z Encyklopedii materiałów odzieżowych, tam również pada wyjaśnienie, że jest to pochodna splotu płóciennego (pełna bibliografia dostępna w zakładce Biblioteka) Pozdrawiam serdecznie 🙂

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *